Η μεγάλη αναμέτρηση, μεταξύ Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και Ρεάλ Μαδρίτης ολοκληρώθηκε. Το τελικό 1-2 έφερε θριαμβολογίες για τους νικητές Ισπανούς,αλλά και ποικίλα σχόλια. για τον Τούρκο διαιτητή, Τσουναΐτ Τσακίρ και την κόκκινη που υπέδειξε στο 57ο λεπτό. Εδώ και 48 ώρες έχει αναλωθεί όλος ο Παγκόσμιος αθλητικός και μη τύπος, για την ορθότητα της κίνησης αυτής. Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, διότι το θέμα διαιτησία είναι πολύ σοβαρό κι ανέκαθεν απασχολούσε τη κοινή γνώμη.
Ο ρόλος του διαιτητή, παρόμοιος με αυτό του δικαστή, είναι να κρίνει τις καταστάσεις και να παίρνει την τελική απόφαση.Κάθε κατάσταση όμως, όσο και να ταυτίζεται με κάποια άλλη, δε μπορεί να έχει την ακριβώς ίδια μορφή άρα κι αντιμετώπιση. Έτσι, ο διαιτητής καλείται να πάρει την κρίσιμη απόφαση, με βάση τους υπάρχοντες κανόνες, για το τελικό πόρισμα, αναλογιζόμενος τα δεδομένα της στιγμής του αγώνα αλλά και με τη δική του προσωπική άποψη. Με άλλα λόγια, μια ίδια φάση, μπορεί να κριθεί με διαφορετικό τρόπο από 2 άτομα.
Ας δούμε την περίπτωση της κόκκινης του Νάνι. Η προβολή του, με το γράμμα του νόμου ήταν φάουλ σίγουρα και πολύ πιθανόν, αντικανονική. Οπότε δεν είναι παράλογο να δοθεί κόκκινη. Όμως για το λόγο αυτό δεν τοποθετούμε ένα μηχάνημα ή κάτι αντίστοιχο για να παίρνει τις αποφάσεις. Διότι πολλές φορές χρειάζεται κριτική ικανότητα, για να παρθεί μια απόφαση η οποία μπορεί να μην είναι απόλυτα νομότυπη, αλλά βοηθάει στην καλύτερη διεξαγωγή του παιχνιδιού. Για το λόγω αυτό γίνεται και όλος ο ντόρος για τον Τούρκο. Γιατί είχε την ευχέρεια να δώσει απλώς κίτρινη, χωρίς να χαλάσει την εικόνα του αγώνα. Δεν σφύριζε κάποιον αγώνα πρωταθλήματος που το λάθος του θα μπορούσε να αντισταθμιστεί σε μια επόμενη αγωνιστική. Αντίθετα, σφύριζε ένα νοκ-άουτ αγώνα, που έκρινε την φετινή ευρωπαϊκή πορεία, των 2 πιο επιτυχημένων και διάσημων συλλόγων στην Ιστορία. Θα μπορούσε, αν βέβαια είχε την εμπειρία-ικανότητα, να αποφύγει την κόκκινη και σε κάποια επόμενη φάση, να ισοσταθμίσει το ''λάθος'' του, ευνοώντας τη Ρεάλ σε μια άλλη αμφισβητούμενη φάση.
Εδώ όμως βρίσκουμε το γενικότερο λάθος αυτής της εποχής του ποδοσφαίρου. Είναι η εποχή που όλα τα φλας πέφτουν στο παιχνίδι. Γίνεται προσπάθεια δηλαδή να επισκιαστούν οι άλλοι πρωταγωνιστές, όπως προπονητές(ο Μουρίνιο έχει άλλη γνώμη), παράγοντες και διαιτητές. Ναι μάλιστα διαιτητές. Διότι, κάποτε και μέχρι πριν λίγα χρόνια, υπήρχαν διαιτητές πασίγνωστοι, που θεωρούνταν ηγετικές φυσιογνωμίες και όλοι τους σέβονταν. Θεωρούνταν κι αυτοί αναπόσπαστα κομμάτια του παιχνιδιού για αυτό κι έπρεπε να είναι τέλειοι σε όλα τους. Έχουν ξεχαστεί κι εμείς θα τους θυμηθούμε.
Oι πρώτοι Σταρ της Τηλεόρασης
Μέχρι τα τέλη του 1960, το ποδόσφαιρο είχε την παλιά μορφή που βλέπουμε στις ασπρόμαυρες ταινίες. Κάπου εκεί και συγκεκριμένα στο Μουντιάλ του '70 στο Μεξικό, είχαμε την ημερομηνία Χ για το λαοφιλέστερο άθλημα. Εκείνο το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι γνωστό για τις πολύ δυνατές ομάδων που το απάρτιζαν, όπως την κάτοχο Αγγλία του Τσάρλτον, τη Γερμανία των Μύλλερ και Μπεκενμπαόυερ, την Ιταλία των τόσων επιθετικών κι αμυντικών και φυσικά μιας από τις καλύτερες ομάδες όλων των εποχών της Βραζιλίας του Ζαϊρζίνιο, του Τοστάο, του Ριβελίνο και φυσικά του Πελέ. Πέρα όμως αυτών, είχαμε όμως δύο βασικές καινοτομίες, η μία έμμεση κι η άλλη άμεση, που άλλαξαν ριζικά τη μορφή του αθλήματος ως και σήμερα. Η πρώτη, η άμεση, ήταν η εισαγωγή των καρτών στις δυνατότητες του διαιτητή, από τον Άγγλο, Κεν Άστον, τον διαιτητή του αγώνα Ιταλία-Χιλή, στο Μουντιάλ του 1962, της λεγόμενης ''Μάχης του Σαντιάγκο'', λόγω των πολλών σκληρών μαρκαρισμάτων του. Μέχρι τότε οι διαιτητές μπορούσαν να αποβάλλουν κάποιον παίκτη φραστικά ή ζητώντας αντικατάσταση από τον προπονητή του. Πλέον, είχαν τη δυνατότητα να τιμωρούν όσους δε συμβάδιζαν με τους κανόνες του παιχνιδιού, σταματώντας έτσι το πλήθος των αντιαθλητικών ενεργειών που γίνονταν τότε. Οι αμυντικοί δε δίσταζαν να τραυματίσουν τους αντιπάλους τους, όπως συνέβη με τον Πελέ στα 2 προηγούμενα Μουντιάλ, κάτι που έκανε πολύ δύσκολη τη δουλειά τέτοιων φαντασμαγορικών παικτών. Η δεύτερη αλλαγή έχει να κάνει με την τηλεοπτική κάλυψη της διοργάνωσης. Η τηλεόραση λοιπόν μπήκε για τα καλά στο ποδόσφαιρο κι έτσι άπαντες, ακόμη κι οι διαιτητές, οι οποίοι είχαν στη διάθεσή τους το νέο ''όπλο'' των καρτών, έπρεπε να προσέχουν να είναι αλάνθαστοι.Κι αυτό γιατί 4 χρόνια πριν ο μεγαλύτερος διαιτητής του κόσμου βρέθηκε στο μάτι του Κυκλώνα, επειδή απλά έδωσε το αμφιλεγόμενο στον γηπεδούχο.
Πρόκειται για τον Ελβετό Γκοτφραϊντ Ντιενστ. Ένας διαιτητής αρκετά αθλητικός και μέσα σε όλες τις φάσεις. Για το λόγω αυτό η UEFA, δεν δίστασε να τον χρίσει διαιτητή τόσο στον τελικό του '61 όσο και του ΄65. Ήταν ο κορυφαίος της εποχής του κι έτσι δεν μπορούσε να είναι άλλος εκτός αυτουνού στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1966. Εκεί όμως, η μοίρα του έφερε μπροστά του μια φάση τόσο δύσκολη, που ούτε αυτός μπορούσε να είναι απόλυτα βέβαιος, όπως και χιλιάδες αναλυτές βίντεο τα τελευταία 55 χρόνια. Είναι το περίφημο ''γκολ-Φάντασμα'' του Τζεφ Χαρστ, σε μια φάση που κανείς ακόμα και σήμερα δεν ξέρει να τελικά πέρασε ή όχι τη γραμμή. Όπως και να έχει, ο Ελβετός έγραψε την ιστορία, μετρώντας το και δίνοντας στην Αγγλία το μοναδικό της μέχρι σήμερα Παγκόσμιο Κύπελλο. Κανείς όμως δεν προσπάθησε να τον διαγράψει από τον ποδοσφαιρικό χάρτη. Κι έτσι αυτός συνέχισε την πορεία του σφυρίζοντας και τον τελικό του Euro '68. Οι διάδοχοί του λοιπόν, με την τηλεόραση να καταγράφει τα λάθη τους θα εξελίσσονταν σε TV-περσόνες με πρώτο από όλους τον Άγγλο Τζακ Τέυλορ.
Ο Τέυλορ, έχοντας σφυρίξει τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 71', ανάμεσα στον Άγιαξ και τον Παναθηναϊκό. Η ιστορία για το δρόμο του Γουέμπλεϊ, είναι γνωστή για το ''τριφύλλι'' και την ώθηση που δέχθηκε από την Χούντα. Πολλοί πίστευαν ότι μια τέτοια εύνοια ίσως να δεχόταν και στον τελικό ο ΠΑΟ. Εκεί όμως, ο αδέκαστος Βρετανός, έδειξε πως τα ματς πρέπει να κερδίζονται στον αγωνιστικό χώρο. Χώρις κάποιο δείγμα συμπάθειας, σφύριξε σχεδόν τέλεια κι έτσι αναπόφευκτα ο καλύτερος Άγιαξ του Κρόιφ έφτασε στη νίκη με 2-0 και στον πρώτου του τίτλο. Ο Ολλανδός θα ανανέωνε το ραντεβού του με τον Τέυλορ, στον τελικό του Μουντιάλ το 1974. Η διοργανώτρια Δ.Γερμανία ερχόταν αντιμέτωπη με την πανίσχυρη Ολλανδία του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου. Το τελικό 2-1, υπέρ των 'Πάντσερ' κρίνεται δίκαιο ενώ αξιοσημείωτο και με πολλά σχόλια ήταν το γεγονός ότι για πρώτη φορά σε τελικό Μουντιάλ είδαμε να καταλογίζεται πέναλτυ και μάλιστα δις. Ο Τέυλορ, δε δίστασε να δείξει την άσπρη βούλα στο 2ο λεπτό, κατά των γηπεδούχων όταν οι 'Οράνιε' έκρυψαν την μπάλα, αλλά δε φοβήθηκε να την ξαναδείξει στο 25ο λεπτό για χάρη της Γερμανίας. Οι ισορροπίες δεν ήταν δύσκολο για αυτό να κρατηθούν, όπως φαίνεται.
Άξιος συμπαραστάτης του Τέυλορ στον τελικό, ο επόπτης από την Ουρουγουάη, Ραμόν Μπαρέτο. Την εποχή εκείνη και μέχρι και το Μουντιάλ του 2002, οι επόπτες δεν πήγαιναν πακέτο με τον διαιτητή. Ακολουθούσαν κι αυτοί τις δικές τους διαδικασίες επιλογής. Ο Μπαρέτο θεωρούνταν από τους κορυφαίους επόπτες, που δε δίσταζε να παίρνει επάνω του αποφάσεις, όπως αποβολές και καταμετρήσεις γκολ. Δεν προκάλεσε έτσι έκπληξη η επιλογή του για την 3άδα του 74. Αυτό όμως που τον κάνει μοναδικό είναι ότι 4 χρόνια αργότερα, θα ξαναβρεθεί βοηθός διαιτητή, στον τελικό του Μονουμεντάλ, όντας ο μοναδικός διαιτητής που έχει συμμετάσχει σε 2 τελικούς, μέχρι σήμερα.
Η παγκοσμιοποίηση κι η μετατροπή σε επάγγελμα
Με τη θέση του διαιτητή να γίνεται ολοένα και πιο σημαντική και το ποδόσφαιρο να εξαπλώνεται σε όλη τη Γη, ήταν μονόδρομος η εμφάνιση καλών διαιτητών από όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Χαρακτηριστικά ενώ μέχρι το 1978 όλοι οι διαιτητές σε τελικούς Μουντιάλ, ήταν Ευρωπαίοι, από το 1982 έως σήμερα οι 5 στους 8, προέρχονται από άλλη ήπειρο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο Σαΐντ Μπέλκολα, ο Μαροκινός διαιτητής του τελικού του '98, ο πρώτος μεγάλος Αφρικανός διαιτητής , αλλά κι ο Οράσιο Ελιζόντο, ο άνθρωπος που δεν καταλάβαινε από...Ζιντάν και τελευταία ματς και δείχνοντας του δίκαια την κόκκινη κάρτα για την περιβόητη κουτουλιά στον Ματεράτσι. Η φήμη των διαιτητών πλέον ήταν πέρα από τα σύνορά τους και πολλές χώρες έκαναν προτάσεις σε γνωστούς αλλοδαπούς διαιτητές να σφυρίξουν κρίσιμα ματς των πρωταθλημάτων τους. Μια τέτοια τακτική ακολουθούν αρκετές εύπορες λίγκες στην Ασία, όπως αυτές της Κίνας, του Κατάρ, των Η.Α.Ε, του Αζερμπαϊτζάν, ενώ στην Ευρώπη αρκετές χώρες όπως η Σκωτία ή η Ρουμανία έχουν ζητήσει τη βοήθεια ξένων, αμερόληπτων διαιτητών.
Η θέση του διαιτητή δηλαδή, τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε ένα επάγγελμα και μάλιστα αρκετά επικερδές. Στις αρχές του 2000, οι ικανοί διαιτητές ήταν πολλοί και περιζήτητοι κι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι.Σε κάθε τελικό Champions League, Euro, Μουντιάλ κανείς δεν ήξερε ποιος μπορεί να είναι ο εκλεκτός. Ενας από αυτούς ήταν ο Αντερς Φρισκ, ο Σουηδός αφαλιστής γνωστός για τις κάρτες που έδειχνε. Κάρτες που τον έβαλαν σε περιπέτειες, όταν απέβαλε τον Ντρογκμπά σε ματς της Τσέλσι κι άρχισε να δέχεται απειλητικά μηνύματα για τη ζωή του. Κάπως έτσι σταμάτησε την καριέρα του. Ένας άλλος ήταν ο Γκράχαμ Πολ, από τους κορυφαίους Άγγλους της 25ετίας,ο οποίος βέβαια είναι γνωστός για τις 3 κίτρινες που έδειξε στον Σίμουνιτς στο Μουντιάλ του 2006.Διάσημος κι ο Γκαμάλ Αλ-Γκαντούρ, ο Αιγύπτιος διαιτητής που έκανε καριέρα και στην Ευρώπη(ο πρώτος) σφυρίζοντας στο Euro 2000, αλλά κι ο συμπαθής Σλοβάκος, Λούμπος Μίχελ, ο άνθρωπος που βρέθηκε αρκετές φορές σε κόντρα με τον πολύ Ζοζέ Μουρίνιο, κυρίως όταν καταλόγισε το 2005, ορθά, οριακό γκολ υπέρ της Λίβερπουλ στα ημιτελικά του Champions League.Από τους καλύτερους όλων των εποχών κι ο γνωστός μας από τον τελικό του 2004, ο Γερμανός, Μάρκους Μερκ, ένας διαιτητής που ποτέ του δε φοβήθηκε έδρες και προέδρους.Και φυσικά ο 'αντίζηλός' του για το βραβείο του καλύτερου, ο μεγάλος Πιερλουίτζι Κολίνα.
Το φαινόμενο Κολίνα
Και φτάνουμε έτσι στον ορισμό του διαιτητή-σταρ, του πασίγνωστου Ιταλού Πιερλουίτζι Κολίνα.Ο Ιταλός χωρίς πολλά λόγια ήταν αλάνθαστος. Προερχόμενος από την ''βασίλισσα΄'' της ποδοσφαιρικής διαφθοράς, την Ιταλία, θα μπορούσε να πάρει λάθος δρόμο, όπως πολλοί συνάδελφοί του. Μάλιστα υπάρχουν κάποιοι αγώνες για τις ιταλικές διοργανώσεις, που αμφισβητήθηκε η αμεροληψία του. Όλες αυτές τις αντιρρήσεις , φρόντιζε πάντα να τις αποστομώνει με τις διεθνείς,κορυφαίου επιπέδου εμφανίσεις του. Έχει σφυρίξει φυσικά όλους τους μεγάλους αγώνες που μπορούσε, τελικό Champions League, Κυπέλλου UEFA, Παγκοσμίου Κυπέλλου κι αν δεν πήγαινε η Ιταλία στον τελικό του Euro 2000 πιθανόν να τον βλέπαμε κι εκεί, αλλά και τελικό Ολυμπιακών Αγώνων..Είναι τόσο μεγάλη η προσωπικότητά του που για έναν περίεργο ρόλο ήταν ο διαιτητής σε όλους τους αγώνες-ορόσημο στην ιστορία:στην επική ανατροπή στον τελικό του Champions League το '99 της Μάντσεστερ στις καθυστερήσεις, τις νίκες-προκρίσεις της Ρεάλ μέσα στο Όλντ Τράφορντ το 2000 και το 2003 στο επικό σόου του Ρονάλντο με το χατ-τρικ του, στην επιστροφή του 'Φαινομένου' στον παγκόσμιο θρόνο στην Ιαπωνία το 2002,στον πρώτο από τους πολλού αποκλεισμούς της Ρεάλ, από τη Μονακό των Ζιουλί,Μοριεντές στο δρόμο για τον τελικό, στην απίστευτη μάχη Τσέλσι-Μπαρτσελόνα με τον Ροναλντίνιο να πετυχαίνει το γνωστό γκολ-σβήσιμο τσιγάρου, και φυσικά στους αγώνες με Πορτογαλία στον όμιλο και Τσεχία της Εθνικής μας στο δρόμο για το Euro.Όλα αυτά μοιάζουν συμπτώσεις, πιθανόν όμως δεν είναι. Κι αυτό διότι, σε όλα αυτά τα ματς θυμόμαστε μεγάλες εμφανίσεις γιατί πολύ απλά το επέτρεψε με τα σφυρίγματά του ο Κολίνα. Δεν φοβήθηκε διοργανωτές(βλέπε Πορτογαλία), έδρες(βλέπε Ολντ Τράφορντ), σουπερσταρς (Ροναλντίνιο) και...θρύλους(οι Γερμανοί κερδίζουν πάντα στο τέλος)
Μια τόσο εμβληματική φιγούρα, δε θα μπορούσε να μείνει ανεκμετάλλευτη. Αξιοποιήθηκε από το εμπόριο σε πολλές διαφημίσεις κι εξώφυλλα. Μέχρι και στο Pro Evolution Soccer 3 , ήταν στο εξώφυλλο, όπως και στο PES 4 μαζί με τους Τότι-Ανρί, όντας ο πρώτος μη ποδοσφαιριστής μέχρι τώρα που καταφέρνει κάτι τέτοιο σε videogame. Και φυσικά αξιοποιήθηκε από το ίδιο το άθλημα τόσο για φιλανθρωπικούς σκοπούς, κάτι που ο ίδιος ζήτησε, όσο και πιο έμπρακτα, καταλαμβάνοντας τη θέση του επικεφαλής των διαιτητών της UEFA.
Όχι στην τεχνολογία
Όπως είδαμε οι διαιτητές είναι ικανοί να αλλάξουν τις σελίδες της ιστορίας με τις αποφάσεις τους. Πολλές φορές με δόλο, πολλές φορές απλώς από λάθος. Το θέμα είναι πως αυτό το λάθος είναι ανθρώπινο και μες στο παιχνίδι. Είναι ενάντια στο άθλημα η υπερχρησιμοποίηση τεχνολογικών μέσων, όπως συζητιέται σήμερα. Δεν γίνεται να υπάρχουν παντού κάμερες στο γήπεδο, μικροτσιπς, ανιχνευτές κίνησης κι ό,τι άλλο μπορεί να βγει από ένα εργαστήριο ,αντί των διαιτητών. Βέβαια οι νέοι ρυθμοί και ταχύτητες απαιτούν κάποιες κινήσεις, αλλά οφείλουν να έχουν ένα μέτρο και να γίνονται ώστε να βοηθούν τους διαιτητές. Με ''ρομπότ'' αντί διαιτητών δε θα είχαμε την ευχέρεια να έχουμε ένα θέμα άλυτο για 55+ χρόνια όπως το ''γκολ-φάντασμα''. Ούτε θα είχαμε μια από τις πιο θρυλικές παραστάσεις του Ντιέγκο Μαραντόνα με το ''χέρι του Θεού''. Και τόσες άλλες ιστορίες.
Οι διαιτητές είναι ικανοί να κάνουν τη δουλειά τους και σήμερα. Μην ξεχνάμε πως η αύξηση των ταχυτήτων λόγω των νέων ειδών προπονήσεων αφορά και τους διαιτητές. Απλά πρέπει να πάρουν στα σοβαρά τον ρόλο τους και να είναι απόλυτα προετοιμασμένοι για κάθε ματς. Έτσι, ο κάθε κύριος Τσακίρ, δε θα βρισκόταν σε τέτοια θέση. Αλλιώς θα πρέπει να παρακαλάμε τον Κολίνα και τον κάθε Κολίνα να επιστρέψει και να διαιτητεύσει για 3η φορά ένα Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ - Ρεάλ Μαδρίτης.
Στο επόμενο FOOTBALL STORIES θα γίνει αναφορά στους αγώνες και τις διοργανώσεις που το παρασκήνιο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην έκβασή τους
To θρυλικό ''γκολ-Φάντασμα''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου